စိတ္ခ်မ္းသာေအာင္ ဘယ္လိုေနထုိင္မလဲ ဒီေမးခြန္းဟာ လူတိုင္းအတြက္ အေျဖရွိၿပီးသား ျဖစ္ပါမယ္။အေမးရွိလို႔အေျဖရွိတာ
မဆန္းေပမည့္ အဲဒီအေျဖကို မလိုက္နာႏုိင္လို႔လား ဒါမွမဟုတ္
အေျဖကိုပဲတိက်ေသခ်ာစြာ မသိရွိလို႔လား ေန႔စဥ္ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးေတြမွာ
ေဒါသေတြျဖစ္ေန ၾကတာ ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္။ ေဒါသျဖစ္ရင္ ဘယ္သူခံစားရလဲ
ေဒါသျဖစ္သူကိုယ္တုိင္ပဲ ရင္တြင္းမီးေတြ တစ္လွပ္လွပ္နဲ႔ ပူေလာင္ေနလို႔
ေဒါသျဖစ္သူကိုယ္တုိင္ပဲ
ခံစားရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ျမတ္ဗုဒၶက ေဒါသမူစိတ္ကို အကုသိုလ္စိတ္(၁၂)ပါးမွာ ထည့္သြင္းခဲ့တာပါ။
ျပဇာတ္ေခြထဲကစကားေလးတစ္ခြန္းနဲ႔ ငယ္ငယ္ကေတာ့ အေမကဆုံးမဖူးတယ္။ ၿငိမ္ၿငိမ္ေန၊ တိုးတိုးေျပာ၊
ေအးေအးလူလူဆက္ဆံတဲ့ ဒီစကားေလးဟာ လူမႈေပါင္းသင္းေရးမွာ လူအမုန္း မခံရေအာင္ ေနနည္းထုိင္နည္းပဲတဲ့။
လူအမုန္းမခံရရင္ စိတ္ဆိုးမႈေတြလဲမရွိေတာ့ စိမ္းခ်မ္းသာတယ္၊ လူအမ်ားနဲ႔အတုိက္အခံမျဖစ္ေတာ့ဘူးတဲ့ အေမကသူသိသာေလးနဲ႔ေျပာျပခဲ့ဘူးတယ္။ ဒီစကားေလး ဟာ ဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္မွာ ထုိက္သင့္သေလာက္ အက်ဳိးျပဳေပမဲ့ ဗုဒၶစာေပေတြကို ဖတ္ရႈေလ့လာ တဲ့ အခါမွာေတာ့ အထက္ပါ ၿငိမ္ၿငိမ္ေန၊ တိုးတိုးေျပာ၊ ေအးေအးလူလူဆက္ဆံဆိုတဲ့စကားဟာ မျပည့္စုံဘူးဆိုတာကိုေတြ႔လုိက္ရတယ္။
ကိုယ္ကဘယ္လိုပင္ ေကာင္ေအာင္ေနေသာ္လဲ တစ္ဖက္သားက ရန္မႈေစမည့္စကား၊ ေဒါသျဖစ္ေစမည့္
စကားေတြေျပာလာရင္ လူဆိုတာ စိတ္ဆိုးတတ္ရန္ျဖစ္တတ္တာမို႔ အမွားေတြ က်ဴးလြန္မိျပန္ေရာ။ ဒီအခါမွာ စိတ္ခ်မ္းသာမႈ
ဆိုတာ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္တကယ္ စိတ္ခ်မ္းသာေစခ်င္ရင္ ျမတ္ဗုဒၶေပးေသာ နည္းလမ္းကသာ အေကာင္းဆုံး
အျဖစ္ေတြ႔ရတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶက ေဒါသကို ဥပမာအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ခိုင္းႏႈိင္းျပထားခဲ့တယ္။ ေဒါသဟာဘာႏွင့္တူသလဲဆိုရင္ မီးက်ီးခဲနဲ႔တူတယ္။ မီးက်ီးခဲဟာ သူ႔ဟာနဲ႔သူေနရင္ မပူေလာင္ဘူး။ ဒီလိုမွမဟုတ္ဘဲမိမိကုိယ္တိုင္က ကိုင္မိလွ်င္ျဖစ္ေစ တစ္ျခားသူတစ္ဦးကယူေဆာင္လာၿပီး လာတို႔ထိလွ်င္ျဖစ္ေစ ပူေလာင္ေစတတ္ပါ တယ္။ ပူေလာင္ၿပီးဆိုကတည္းက မေကာင္းတဲ့ခံစားမႈေတြျဖစ္ေပၚလာသလို ေဒါသျဖစ္သူူူဟာ စိတ္ခ်မ္း သာစရာမရွိပါဘူး။
ေနာက္ၿပီးေဒါသျဖစ္သူဟာ " ေကာေဓာ အတၳံ နဇာနာတိ " စိတ္ဆိုးအမ်က္ထြက္တဲ့သူဟာ အေကာင္းအဆိုးကို
မခဲြျခားႏိုင္ေတာ့ဘူး။ စိတ္ဆိုးေဒါသထြက္ေနခ်ိန္မွာ ေဘးနားကလူက အမွန္ေတြ လာေျပာေနရင္ေတာင္ သူ႔စိတ္ထဲမွာ အမွားလို႔ထင္တတ္ၾကတယ္ေလ။ ဒီေတာ့ ေဒါသကို ဘယ္လိုထိမ္းမလဲ။ ျမတ္ဗုဒၶကေတာ့ ျဗဟၼဏ၀ဂ္၊ အေကၠာသက ဘာရဒြါဇသုတ္မွာ ျပထားခဲ့တယ္။ တစ္ဖက္သားက လိပ္စာအတိက်ႏွင့္တကြ ပစၥည္းတစ္ခုပို႔မယ္ဆိုရင္ ဒီဘက္လူက အဲဒီပစၥည္း ကိုလက္ခံလုိက္ရင္ အဲဒီပစၥည္းဟာ ဒီဘက္လူလက္ထဲေရာက္လာမွာ။ တကယ္လို႔ လက္မခံဘူးဆိုရင္ ေတာ့ အဲဒီပစၥည္းဟာ ပို႔တဲ့သူထံျပန္ေရာက္သြားပါမယ္။ ထို႔အတူပဲ တစ္ဖက္သားက ကုိယ့္ကိုယ္ေဒါသ ျဖစ္ေစမည့္စကားလုံးေတြနဲ႔ ျပစ္ေပါက္လာမယ္၊ အမူအရာေတြနဲ႔ေစာ္ကားလာမယ္ဆိုရင္ အဲဒီစကား လုံးေတြ၊ အမူအရာေတြကို ကိုယ္ကလက္ခံလိုက္ရင္ ေဒါသဆိုတာ
ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ေဒါသျဖစ္ေပၚ လာရင္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈဆိုတာ ဘယ္ျဖစ္ႏိုုင္ေတာ့မလဲ။ တစ္ဖက္သားရဲ႕စကားလုံးေတြ၊ ထုိးႏွက္ခ်က္ ေတြကို ကိုယ္ကလက္မခံရင္ အဲဒီစကားလုံးေတြ၊ ထိုးႏွက္ခ်က္ေတြဟာ ေျပာတဲ့သူထံျပန္သြားၿပီး တစ္ဖက္သားမွာျပန္ပူေလာင္ေစပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ တစ္ဖက္သားကဘာေတြပဲေျပာေျပာ၊ ဘာေတြပဲလုပ္လုပ္ ကိုယ္ကနားလည္မႈေပးၿပီး
ျပန္မတုန္႔ျပန္မိပါေစနဲ႔။ ျပန္တုန္႔ျပန္မိလိုက္ရင္ ကိုယ့္ကုိယ္ပါ အပူလာဟတ္ေတာ့မယ္ဆိုတာ သတိထားသင့္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶနဲ႔ အေကၠာသကဘာရဒြါဇ ပုဏၰားႀကီးတုိ႔ စကားစစ္ထိုးခန္းမွ စိတ္ခ်မ္းသာစြာေနခ်င္သူမ်ားအတြက္ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပလုိက္ပါတယ္။
အားလုံးေပ်ာ္ရႊင္စြာေနႏုိင္ၾကပါေစ…..။
ခံစားရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ျမတ္ဗုဒၶက ေဒါသမူစိတ္ကို အကုသိုလ္စိတ္(၁၂)ပါးမွာ ထည့္သြင္းခဲ့တာပါ။
ျပဇာတ္ေခြထဲကစကားေလးတစ္ခြန္းနဲ႔ ငယ္ငယ္ကေတာ့ အေမကဆုံးမဖူးတယ္။ ၿငိမ္ၿငိမ္ေန၊ တိုးတိုးေျပာ၊
ေအးေအးလူလူဆက္ဆံတဲ့ ဒီစကားေလးဟာ လူမႈေပါင္းသင္းေရးမွာ လူအမုန္း မခံရေအာင္ ေနနည္းထုိင္နည္းပဲတဲ့။
လူအမုန္းမခံရရင္ စိတ္ဆိုးမႈေတြလဲမရွိေတာ့ စိမ္းခ်မ္းသာတယ္၊ လူအမ်ားနဲ႔အတုိက္အခံမျဖစ္ေတာ့ဘူးတဲ့ အေမကသူသိသာေလးနဲ႔ေျပာျပခဲ့ဘူးတယ္။ ဒီစကားေလး ဟာ ဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္မွာ ထုိက္သင့္သေလာက္ အက်ဳိးျပဳေပမဲ့ ဗုဒၶစာေပေတြကို ဖတ္ရႈေလ့လာ တဲ့ အခါမွာေတာ့ အထက္ပါ ၿငိမ္ၿငိမ္ေန၊ တိုးတိုးေျပာ၊ ေအးေအးလူလူဆက္ဆံဆိုတဲ့စကားဟာ မျပည့္စုံဘူးဆိုတာကိုေတြ႔လုိက္ရတယ္။
ကိုယ္ကဘယ္လိုပင္ ေကာင္ေအာင္ေနေသာ္လဲ တစ္ဖက္သားက ရန္မႈေစမည့္စကား၊ ေဒါသျဖစ္ေစမည့္
စကားေတြေျပာလာရင္ လူဆိုတာ စိတ္ဆိုးတတ္ရန္ျဖစ္တတ္တာမို႔ အမွားေတြ က်ဴးလြန္မိျပန္ေရာ။ ဒီအခါမွာ စိတ္ခ်မ္းသာမႈ
ဆိုတာ မျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္တကယ္ စိတ္ခ်မ္းသာေစခ်င္ရင္ ျမတ္ဗုဒၶေပးေသာ နည္းလမ္းကသာ အေကာင္းဆုံး
အျဖစ္ေတြ႔ရတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶက ေဒါသကို ဥပမာအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ခိုင္းႏႈိင္းျပထားခဲ့တယ္။ ေဒါသဟာဘာႏွင့္တူသလဲဆိုရင္ မီးက်ီးခဲနဲ႔တူတယ္။ မီးက်ီးခဲဟာ သူ႔ဟာနဲ႔သူေနရင္ မပူေလာင္ဘူး။ ဒီလိုမွမဟုတ္ဘဲမိမိကုိယ္တိုင္က ကိုင္မိလွ်င္ျဖစ္ေစ တစ္ျခားသူတစ္ဦးကယူေဆာင္လာၿပီး လာတို႔ထိလွ်င္ျဖစ္ေစ ပူေလာင္ေစတတ္ပါ တယ္။ ပူေလာင္ၿပီးဆိုကတည္းက မေကာင္းတဲ့ခံစားမႈေတြျဖစ္ေပၚလာသလို ေဒါသျဖစ္သူူူဟာ စိတ္ခ်မ္း သာစရာမရွိပါဘူး။
ေနာက္ၿပီးေဒါသျဖစ္သူဟာ " ေကာေဓာ အတၳံ နဇာနာတိ " စိတ္ဆိုးအမ်က္ထြက္တဲ့သူဟာ အေကာင္းအဆိုးကို
မခဲြျခားႏိုင္ေတာ့ဘူး။ စိတ္ဆိုးေဒါသထြက္ေနခ်ိန္မွာ ေဘးနားကလူက အမွန္ေတြ လာေျပာေနရင္ေတာင္ သူ႔စိတ္ထဲမွာ အမွားလို႔ထင္တတ္ၾကတယ္ေလ။ ဒီေတာ့ ေဒါသကို ဘယ္လိုထိမ္းမလဲ။ ျမတ္ဗုဒၶကေတာ့ ျဗဟၼဏ၀ဂ္၊ အေကၠာသက ဘာရဒြါဇသုတ္မွာ ျပထားခဲ့တယ္။ တစ္ဖက္သားက လိပ္စာအတိက်ႏွင့္တကြ ပစၥည္းတစ္ခုပို႔မယ္ဆိုရင္ ဒီဘက္လူက အဲဒီပစၥည္း ကိုလက္ခံလုိက္ရင္ အဲဒီပစၥည္းဟာ ဒီဘက္လူလက္ထဲေရာက္လာမွာ။ တကယ္လို႔ လက္မခံဘူးဆိုရင္ ေတာ့ အဲဒီပစၥည္းဟာ ပို႔တဲ့သူထံျပန္ေရာက္သြားပါမယ္။ ထို႔အတူပဲ တစ္ဖက္သားက ကုိယ့္ကိုယ္ေဒါသ ျဖစ္ေစမည့္စကားလုံးေတြနဲ႔ ျပစ္ေပါက္လာမယ္၊ အမူအရာေတြနဲ႔ေစာ္ကားလာမယ္ဆိုရင္ အဲဒီစကား လုံးေတြ၊ အမူအရာေတြကို ကိုယ္ကလက္ခံလိုက္ရင္ ေဒါသဆိုတာ
ျဖစ္ေပၚလာတာပါ။ ေဒါသျဖစ္ေပၚ လာရင္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈဆိုတာ ဘယ္ျဖစ္ႏိုုင္ေတာ့မလဲ။ တစ္ဖက္သားရဲ႕စကားလုံးေတြ၊ ထုိးႏွက္ခ်က္ ေတြကို ကိုယ္ကလက္မခံရင္ အဲဒီစကားလုံးေတြ၊ ထိုးႏွက္ခ်က္ေတြဟာ ေျပာတဲ့သူထံျပန္သြားၿပီး တစ္ဖက္သားမွာျပန္ပူေလာင္ေစပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ တစ္ဖက္သားကဘာေတြပဲေျပာေျပာ၊ ဘာေတြပဲလုပ္လုပ္ ကိုယ္ကနားလည္မႈေပးၿပီး
ျပန္မတုန္႔ျပန္မိပါေစနဲ႔။ ျပန္တုန္႔ျပန္မိလိုက္ရင္ ကိုယ့္ကုိယ္ပါ အပူလာဟတ္ေတာ့မယ္ဆိုတာ သတိထားသင့္ပါတယ္။ ျမတ္ဗုဒၶနဲ႔ အေကၠာသကဘာရဒြါဇ ပုဏၰားႀကီးတုိ႔ စကားစစ္ထိုးခန္းမွ စိတ္ခ်မ္းသာစြာေနခ်င္သူမ်ားအတြက္ ေကာက္ႏႈတ္တင္ျပလုိက္ပါတယ္။
အားလုံးေပ်ာ္ရႊင္စြာေနႏုိင္ၾကပါေစ…..။
